KTO MOŻE SKORZYSTAĆ Z PROCESU SKRÓCONEGO W STWIERDZENIU NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA?
Aby skorzystać z możliwości prowadzenia procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa w trybie skróconym muszą być spełnione dwie przesłanki łącznie:
- sprawę o nieważność małżeństwa muszą wnieść wspólnie dwie strony lub jedna, ale za zgodą drugiej
- sprawa musi być oczywista i wyraźnie potwierdzona już na etapie składania skargi powodowej.
Pierwsza przesłanka jest jasna, choć zdarza się często, że nie może być osiągnięta. Aktywny udział drugiej strony i wspólne oświadczenie, co do podstaw do stwierdzenia nieważności małżeństwa. Niestety często zdarza się, że druga strona wcale nie chce brać udziału w procesie, bo „nie, bo nie”. Czasami jest to niechęć do kontaktu z byłym współmałżonkiem, a czasem niechęć do instytucji Kościoła katolickiego. Bywa, że jest to po prostu chęć zrobienia na złość byłemu partnerowi. Jednak zasada jest prosta, – jeśli druga strona nie będzie miała stanowiska zbieżnego ze skargą powodową do procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa w trybie skróconym nie dojdzie.
Druga przesłanka jest już nieco trudniejsza do zrozumienia, bo też jej budowa nie jest do końca jednoznaczna. Czym jest, bowiem oczywistość sprawy? Na ogół trzeba to rozumieć przez sprawę, gdzie szybko i łatwo można zebrać dowody, które poświadczają nieważność małżeństwa. Takim dowodem na pewno nie będzie opinia psychologiczna, która jest przeprowadzana w trybie zwykłym, bo to jest czasochłonne. Dlatego zwykle jest to zbiór dokumentów, najczęściej medycznych, czy psychologicznych stanowiących o niezaprzeczalnej diagnozie konkretnego zaburzenia, choroby po jednej ze stron. Musi, więc dojść do sytuacji, gdy składając skargę dajemy ważną rękojmię tego, że faktycznie sprawa jest prosta i oczywista, co wynika ze zgromadzonych dowodów.
Przesłanką wspomagającą zrozumienie tego kryterium może być liczba tytułów o stwierdzenie nieważności małżeństwa. W trybie zwyczajnym często dochodzi do sytuacji, gdy współistnieje kilka potencjalnych podstaw do stwierdzenia, że małżeństwo zostało nieważnie zawarte. Proces ma za zadanie sprawdzić, czy wszystkie występują. Zwykle pozytywny wyrok dotyczy jedynie pewnej ich liczny, rzadziej wszystkich. Na tym też polega formuła wątpliwości. W procesie skróconym zalecanym byłoby zastosowanie tylko jednego tytułu, aby sprawy nie zaciemniać nie komplikować, aby była ona jeszcze bardziej oczywista.