Istotne obowiązki małżeńskie w świetle prawa kanonicznego
Zostaw ocenę

ISTOTNE OBOWIĄZKI MAŁŻEŃSKIE W PRAWIE KANONICZNYM

Z roku na rok wzrasta liczba procesów o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

 

Obecnie jest to ponad 4 tys. rocznie z czego 90% z nich jest prowadzone z tytułu „niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej”, który reguluje kanon 1095 3˚ Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku.

 

Z dzisiejszego wpisu dowiecie się Państwo:

  • Co to są istotne obowiązki małżeńskie?
  • Co to znaczy istotne obowiązki małżeńskie?
  • Jak należy interpretować pojęcie istotnych obowiązków małżeńskich?
  • Jakie obowiązki zaliczane są do tych istotnych?
  • Czy każdy z małżonków musi podjąć i wypełniać istotne obowiązki małżeńskie?
  • Czy sąd kościelny w każdym przypadku wyda wyrok za nieważnością małżeństwa
    z uwagi na brak wypełniania istotnych obowiązków małżeńskich?

 

Istotne obowiązki małżeńskie – czy każdy z małżonków musi je wypełniać?

W świetle obowiązującego prawa kanonicznego obowiązki małżeńskie mogą być klasyfikowane na podstawie dwóch rodzajów kryteriów. Są to:

 

Zobowiązania służące realizacji dobra małżonków:

    • Zachowanie wierności małżeńskiej – inaczej monogamia, a więc związek jednego mężczyzny z jedną kobietą, co stoi w sprzeczności do utrzymywania relacji z inną osobą spoza związku małżeńskiego. Temat ten wiąże się również z kwestią zdrady w przypadku nieważności małżeństwa.
    • Pożycie małżeńskie na ludzki sposób – rozumiane jako akt cielesny kobiety
      i mężczyzny nastawiony na zrodzenie potomstwa. Jego celem jest zjednoczenie małżonków na płaszczyźnie duchowo-cielesnej w najgłębszy sposób. Wobec tego, współżycie seksualne małżonków nie powinno odbywać się pod wpływem zamroczenia alkoholowego lub odurzenia środkami narkotycznymi, pod wpływem przymusu lub gwałtu. O wykluczeniu dobra potomstwa można przeczytać tutaj.
    • Zachowanie dozgonnego charakteru małżeństwa – a więc, nierozerwalność małżeństwa, która polega na tym, że związku małżeńskiego nie można zawrzeć na określony czas, lecz do końca życia jednej ze stron. Nierozerwalności małżeństwa sprzeciwia się rozwód,
    • Pielęgnowanie wspólnoty życia małżeńskiego – opiera się na prawidłowych relacjach interpersonalnych między małżonkami. Małżonkowie są zobowiązani do tworzenia wspólnoty życia. Do tego bez wątpienia potrzeba wzajemnego szacunku oraz zrozumienia, które obydwojgu małżonkom daje poczucie bezpieczeństwa oraz stabilizacji,
    • Świadczenie współmałżonkowi wsparcia i wzajemna odpowiedzialność – wzajemna pomoc małżonków winna obejmować wszystkie dziedziny życia. Poczynając od spraw duchowych, osobistych, przez rodzinne i zawodowe, jak również sprawy finansowe,
    • Przyczyniania się do wspólnego dobra – to obowiązek dbania osobiście jak
      i nawzajem o swój rozwój, zwłaszcza o rozwój dojrzałości,
    • Wspólne dążenie do doskonałości i świętości – jest wypełnieniem zalecenia Chrystusa, który powiedział: „Bądźcie doskonali, jak doskonały jest wasz Ojciec Niebieski”. Wyraża się to w miłości do Boga i do ludzi.
    • Obowiązek wzajemnej pomocy.

 

Zobowiązania związane ze zrodzeniem potomstwa:

    • Pożycie intymne małżonków zmierzające do zrodzenia i wychowania dzieci – akty cielesne skierowane na zrodzenie potomstwa. Obowiązek nie dotyczy par małżeńskich, które nie mogą mieć dzieci z powodu bezpłodności lub innych poważnych przyczyn (ale nie natury psychicznej i nie impotencji),
    • Przyjęcie dzieci poczętych ze współmałżonkiem – ochrona życia poczętego, która przeciwstawia się aborcji.

 

Obowiązki związane z wychowaniem potomstwa:

    • Obowiązek wychowania ogólnoludzkiego – zadbanie o rozwój fizyczny, psychiczny oraz społeczny,
    • Obowiązek wychowania religijnego i moralnego – wychowanie potomstwa
      w wierze katolickiej,
    • Zobowiązanie małżonków do wspólnego uczestniczenia w istotnych sprawach rodziny – odpowiedzialność za wszystkie sprawy rodzinne począwszy od duchowych po aspekt bytowy.

 

ISTOTNE OBOWIĄZKI MAŁŻEŃSKIE A NIEWAŻNOŚĆ MAŁŻEŃSTWA

Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo muszą zdawać sobie sprawę z istotnych obowiązków małżeńskich oraz czy są w stanie je wypełnić, ponieważ w myśl kardynalnej zasady wynikającej z prawa naturalnego, nikt nie może zobowiązać się do tego, czego nie jest w stanie wypełnić. Małżonkowie mają za zadanie podejmować wszelkie działania dla dobra rodziny, którą tworzą. W razie konieczności powinni świadczyć sobie wzajemną pomoc w różnych sytuacjach życiowych. Ważne jest też dochowywanie wierności małżeńskiej oraz stawianie potrzeb rodziny i drugiego małżonka nad własne. Zgodnie z kanonem 1095 nr 3 „niezdolni do zawarcia małżeństwa są Ci, którzy z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć istotnych obowiązków małżeńskich”. Niezdolność ta musi występować w momencie wyrażania zgody małżeńskiej. Jest to obecnie najczęściej spotykany tytuł nieważności małżeństwa w sądach kościelnych.

 

Pojęcie istotnych obowiązków małżeńskich a nieważność małżeństwa

Obowiązujące prawo kanoniczne określa pojęcie istotnych obowiązków małżeńskich w odniesieniu do przesłanek przemawiających za możliwością orzeczenia nieważności sakramentalnego związku. Dotyczy to takich sytuacji, jak brak rozeznania co do ciążących na współmałżonkach zobowiązań wynikających ze wspólnego pożycia oraz niezdolność do ich podejmowania uwarunkowana zaburzeniami natury psychicznej.

Prawo kanoniczne wskazuje na różne obowiązki małżeńskie ciążące na osobach, które zawarły ślub sakramentalny. Do otrzymania rozwodu kościelnego nie jest konieczne notoryczne niespełnianie wszystkich tych zobowiązań. Kiedy zapada wyrok o unieważnieniu małżeństwa kościelnego? Wtedy gdy  zostanie udowodniony brak rozeznania w obowiązkach ciążących na współmałżonkach albo faktyczna niezdolność do ich podjęcia. Od osób żyjących w małżeństwie wymaga się także realizacji obowiązków codziennego funkcjonowania w zakresie udzielania sobie wzajemnej pomocy w rozwiązywaniu różnych problemów osobistych związanych. Związane są z wychowywaniem dzieci oraz aktywnego uczestnictwa w sprawach rodziny poprzez zagwarantowanie jej godziwych środków utrzymania.

 

Realizacja istotnych obowiązków małżeńskich

W myśl kardynalnej zasady wynikającej z prawa naturalnego: „nikt nie może zobowiązać się do tego, czego nie jest w stanie wypełnić”. Małżonkowie mają za zadanie podejmować wszelkie działania dla dobra rodziny, którą tworzą. Powinni także świadczyć sobie wzajemną pomoc w różnych sytuacjach życiowych. Ważne jest również dochowywanie wierności małżeńskiej oraz stawianie potrzeb rodziny i drugiego małżonka nad własne.

 

Brak zaangażowania jednego z małżonków we wzajemne doskonalenie się, we wzajemną pomoc czy chociażby brak poczucia odpowiedzialności za rodzinę jest równoznaczne
z niewypełnianiem istotnych obowiązków małżeńskich, a tym samym pełnej realizacji małżeństwa.

 

Kogo dotyka niemożność wypełniania istotnych obowiązków małżeńskich?

Adwokat kościelny określa, że nupturient, który chce zawiązać związek małżeński swoimi możliwościami psychicznymi musi gwarantować, że wywiąże się z przyjętych na siebie istotnych obowiązków małżeński. Odrzucenie któregokolwiek z nich powoduje niezdolność do skutecznego wyrażenia zgody małżeńskiej. Jest to związane z problemami natury psychicznej, a więc wszelkimi odstępstwami od normalnego stanu psychicznego. To pojęcie można jednak traktować dość szeroko bowiem prawie każde zaburzenie psychiczne może powodować niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. Niedojrzałość osobowości to w tym momencie jedna z najczęściej diagnozowanych nieprawidłowości, która uniemożliwia podjęcie, a tym samym wypełnianie istotnych obowiązków małżeńskich. Wśród kolejnych zaburzeń można wymienić osobowość narcystyczną, osobowość zależną oraz osobowość antyspołeczną.

 

Opinia biegłego sądowego – badanie psychologiczne, a istotne obowiązki małżeńskie

 

W procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa prowadzonych z tytułu „niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej” niezbędne jest uczestnictwo biegłego sądowego, który przebada obie strony postępowania. Najczęściej jest to psycholog. Niekiedy psychiatra bądź seksuolog. Zadaniem tego specjalisty jest ocena anomalii psychicznej. To znaczy jej rozpoznanie, a także odpowiedź na pytanie, czy zaburzenie ma negatywny wpływ na wypełnianie istotnych obowiązków małżeńskich. Anomalia psychiczna musi być także trwała oraz uprzednia. Czyli musi występować przed zawarciem związku małżeńskiego. Tylko wtedy sędziowie wydają wyroki pozytywne, a więc stwierdzające nieważność małżeństwa.

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars Brak ocen dotąd. Bądź pierwszy(-a) i podziel się swoją recenzją!
Loading...