Pytanie: Otrzymałam stwierdzenie nieważności małżeństwa, ale w wyroku znajduje się klauzula zakazująca zawarcia powtórnego małżeństwa bez konsultacji z psychologiem. Czy to oznacza, że już nigdy nie będę mogła wziąć ślubu?
Co to jest zakaz zawarcia małżeństwa lub klauzula zakazująca zawarcia małżeństwa?
Ograniczeniem prawa do zawarcia małżeństwa objawia się m.in. w sferze przeszkód małżeńskich. Istnieją jednakże ograniczenia w postaci zwykłych zakazów, które zabraniają zawarcia małżeństwa jedynie pod sankcją jego niegodziwości (związanej ze sferą moralną, nie zaś prawną). Inaczej można powiedzieć też o tym, że w wyroku Sądu Kościelnego znajduje się Klauzula zakazująca zawarcia małżeństwa.
Naczelną zasadą jest ochrona małżeństwa, jak i dobro nupturientów czy dobro wspólnoty kościelnej. Dlatego też ustawodawca ingeruje w strukturę aktu prawnego zawarcia małżeństw; kreuje w ten sposób dodatkowe i drugorzędne, a więc nieistotne komponenty tegoż aktu.
Zakaz to postanowienie władzy kościelnej zawarte w ustawie, akcie administracyjnym bądź orzeczeniu sądowym, wydane czasowo, odnoszące się do konkretnej osoby, wyrażające zastrzeżenie, warunek lub ograniczenie.
Celem zakazu jest zapobieżenie zawieraniu umowy małżeńskiej w sytuacjach wątpliwych i wymagających interwencji przełożonego.
Zakaz – w odróżnieniu od przeszkód – obowiązuje jedynie pod sankcją niegodziwości zawarcia małżeństwa.
Obligatoryjny zakaz zawarcia małżeństwa = klauzula zakazująca
Zakaz zawarcia małżeństwa wydawany jest zawsze w przypadku wystąpienie co najmniej jednej z dwóch przyczyn:
- absolutna niemoc płciowa (por. kan. 1084 KPK) – np. niezdolność dokonania stosunku małżeńskiego,
- trwała niezdolność do zawarcia małżeństwa (por. kan. 1095 KPK) – np. uzależnienie od alkoholu, narkotyków, hazardu, seksu albo pornografii.
Fakultatywny zakaz zawarcia małżeństwa
Zakaz zawarcia małżeństwa może być nałożony także wówczas, gdy:
- jedna ze stron stała się przyczyną nieważności z powodu podstępu,
- jedna ze stron stała się przyczyną nieważności z powodu symulacji.
Jednak to nie jest katalog numerus clausus. Sądy kościelne często nakładają klauzulę w przypadku postawienia przez stronę warunku podczas zawierania małżeństwa.
Kto uchyla klauzulę zakazującą zawarcia nowego ślubu kościelnego?
Nałożenie zakazu nie oznacza, iż nie będzie można zawrzeć ponownie ważnego małżeństwa (pomimo uzyskania „rozwodu kościelnego”). Konieczne jest jego uchylenie poprzez odpowiedni organ.
W przypadku obligatoryjnego nałożenia zakazu kompetentnym jest zawsze sąd I instancji. Niezależnie od tego, czy to on sam wydał ów zakaz, czy też zrobił to trybunał apelacyjny. Jeżeli zaś chodzi o fakultatywne nałożenie zakazu – konieczna jest zgoda ordynariusza miejsca właściwego ze względu na miejsce, w którym nowe małżeństwo będzie zawierane.
O podobnej sprawie piszemy również tutaj: JAK ZDJĄĆ KLAUZULĘ ZAKAZUJĄCA ZAWARCIA MAŁŻEŃSTWA?